Ομιλία Γ. Οικονόμου στη Βουλή κατά τη συζήτηση και ψήφιση του Σ/Ν του ΥΠΕΣ: Να εστιάσουμε στα προβλήματα επικοινωνίας μεταξύ Δήμων και Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Έχουμε ανάγκη μια σύγχρονη και λειτουργική αυτοδιοίκηση προς όφελος του Κράτους
Η Κυβέρνηση έρχεται, για πολλοστή φορά, να νομοθετήσει υπέρ των Δήμων, με απώτερο σκοπό το όφελος του πολίτη και την εύρυθμη λειτουργία του κράτους. Νομίζω ότι πρέπει να γίνει σαφές ότι η πρόθεση του νομοθέτη είναι αυτή και όχι η εξυπηρέτηση των δημοτικών αρχών.
Από το σύνολο των θετικών ρυθμίσεων θα ήθελα να ξεχωρίσω 5 που είτε ανταποκρίνονται σε σημαντικές ανάγκες είτε αντιμετωπίζουν στρεβλώσεις και εκκρεμότητες
• η δυνατότητα ρύθμισης οφειλών προς τους Δήμους και τα νομικά τους πρόσωπα με καταβολή σε έως 60 δόσεις, για οφειλές που βεβαιώθηκαν ως 31 Αυγούστου 2024.
• η αυστηροποίηση των κυρώσεων με τριπλασιασμό μεταξύ άλλων του προστίμου για την αυθαίρετη χρήση κοινόχρηστων χώρων και τη μη συμμόρφωση των παραβατών στην άρση της παράνομης κατάληψης, προκειμένου να διευκολυνθεί η απελευθέρωση του δημόσιου χώρου και η απρόσκοπτη διέλευση των πεζών
• απαιτούμενες προσαρμογές για την αδειοδότηση των δημοτικών παιδικών και βρεφικών σταθμών ιδιαίτερα σε ζητήματα ασφάλειας
• έγκαιρες προσλήψεις προσωπικού προκειμένου να αξιοποιείται και να προσφέρει όταν είναι απαραίτητο κι όχι καθυστερημένα και κατόπιν εορτής, καθώς επίσης και η διευκόλυνση στην υλοποίηση έργων μείζονος σημασίας και ειδικής κατάστασης πολιτικής προστασίας των Περιφερειών
• και φυσικά οι προβλέψεις του νομοσχεδίου για την αναβάθμιση των χερσαίων συνοριακών σταθμών. Αναβάθμιση που είναι κομβική και απαραίτητη για λόγους αισθητικής και αξιοπρέπειας του κράτους, αλλά και υποστηρικτική για τον έλεγχο της παράνομης μετανάστευσης και την ασφάλεια της χώρας.
Το σημερινό νομοσχέδιο μας δίνει τη δυνατότητα να συζητήσουμε και λίγο ευρύτερα για την αυτοδιοίκηση.
Η υλοποίηση των σχεδίων Καλλικράτης και Καποδίστριας, άλλαξαν την μορφή του διοικητικού ιστού της χώρας και σε πολλές πριπτώσεις δημιούργησαν μια σειρά προβληματικών οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων. Δημιουργήθηκαν Δήμοι με τεράστιο εύρος γεωγραφικό και πληθυσμιακό, με κραυγαλέες ανομοιογένιες και με τεράστιο πλέγμα αρμοδιοτήτων, χωρίς να διαθέτουν όμως το προσωπικό και την εμπειρία που απαιτείται. Παράλληλα, οι Περιφέρειες δεν κατάφεραν να ανταπεξέλθουν στο συντονιστικό τους ρόλο επαρκώς, καθώς οι Δήμοι λειτουργούν ενίοτε σαν ανταγωνιστικά βασίλεια. Τέλος οι αποκεντρωμένες περιφέρειες κατά κανόνα αποκεντρώνουν γραφειοκρατία και κάθε τους αρμοδιότητα είναι συνώνυμο της καθυστέρησης.
Ποια είναι τα αποτελέσματα της κατάστασης αυτής;
Από τη μεριά τους οι Δήμοι μονίμως διαμαρτύρονται για τα χρήματα, ζητώντας περισσότερους πόρους. Παρότι οι πόροι από το Κεντρικό Κράτος συνεχώς αυξάνονται -και στο νομοσχέδιο αυτό δίνονται έξτρα πόροι στους Δήμους- τα προβλήματα παραμένουν. Και παραμένουν γιατί δεν αρκούν τα χρήματα πάντοτε.
Η Πολιτεία με το νομοσχέδιο αυτό έρχεται να αντιμετωπίσει κάτι που οι Δήμοι θα έπρεπε να έχουν λύσει από καιρό από μόνοι τους. Οι οφειλές προς τους Δήμους είναι τεράστιες και ως αποτέλεσμα οι Δήμοι δεν μπορούν να συντηρήσουν κρίσιμες υποδομές τους, περιλαμβανομένων των σχολικών κτηρίων, τα οποία είναι συχνά σε κατάσταση που δεν μας τιμά ως χώρα της ΕΕ τον 21ο αιώνα. Δέχομαι ότι ένα μέρος των οφειλών αυτών προέρχεται από πολίτες που επλήγησαν οικτρά στην περίοδο των μνημονίων ή από άλλες ατυχίες. Το μεγαλύτερο ποσοστό τους όμως είναι αποτέλεσμα της κακής οργάνωσης των εισπρακτικών μηχανισμών και του κλεισίματος του ματιού για ψηφοθηρικούς λόγους. Με τέτοιες λογικές και πρακτικές η χώρα δεν μπορεί να πάει μπροστά και οι πολίτες δεν μπορούν να απολαύσουν την επιβαλλόμενη ποιότητα ζωής.
Από την άλλη οι πολλαπλές αρμοδιότητες σε μια σειρά από αντικείμενα και ιδιαίτερα ο ρόλος των αποκεντρωμένων περιφερειών όχι απλώς καθυστερούν αλλά μάλλον μπλοκάρουν μια σειρά από κρίσιμες λειτουργίες
Θα σας πω δύο παραδείγματα
Για τις γεωτρήσεις προκειμένου να αρδευτούν αγροτικές καλλιέργειες στην Φθιώτιδα αρμόδια είναι η διεύθυνση υδάτων και αγροτικών υποθέσεων της αποκεντρωμένης διοίκησης Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας. Η γραφειοκρατία, οι καθυστερήσεις και η μη ανταπόκριση σε διαδοχικά αιτήματα και οχλήσεις των παραγωγών για διάφορα ζητήματα είναι πέραν πάσης περιγραφής. Και συχνά αυτό έχει ολέθριες συνέπειες όχι μόνο στο κόστος και στο μέγεθος και την ποιότητα της παραγωγής τους αλλά και στο γεγονός ότι εξαιτίας αυτών των καθυστερήσεων και προκειμένου να μην σταματήσουν να ποτίζουν πολλές φορές οι παραγωγοί να κινδυνεύουν να μην είναι συνεπείς προς τις νομικές τους υποχρεώσεις απέναντι σε άλλους οργανισμούς όπως για παράδειγμα στο ΔΕΔΗΕ.
Ένα δεύτερο εξίσου αν όχι σοβαρότερο παράδειγμα έχει να κάνει με το καθεστώς αδειοδότησης και λειτουργίας για τις παιδικές χαρές. Η αποκεντρωμένη διοίκηση εμπλέκεται και εδώ. Και εδώ όμως χωρίς να έχει εικόνα για το τι συμβαίνει και πως έχει η κατάσταση. Ακούστε. Την 1/7 καταθέτω ερώτηση στον κ. Λιβάνιο σχετικά με την κατάσταση των παιδικών χαρών στη Φθιώτιδα και ζητώ να μάθω ανάμεσα στα άλλα πόσες και ποιες λειτουργούν, φέρουν σήμα καταλληλότητας, για ποιες έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες πιστοποίησης αλλά ακόμη δεν έχουν ολοκληρωθεί και αν και πόσες υπάρχουν που να τους έχει αφαιρεθεί το σήμα καταλληλότητας. Πήρα απάντηση από το υπουργείο που μου είπε και σωστά ότι η αποκεντρωμένη διοίκηση Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας έχει ζητήσει το σχετικό έγγραφο από τους Δήμους του νομού Φθιώτιδος σχετικές πληροφορίες και όταν αυτές ληφθούν και έχει εικόνα το υπουργείο θα μπορεί να είναι και πιο συγκεκριμένο. Και εν τω μεταξύ ελπίζουμε όλοι το μόνο πρόβλημα να είναι το ότι δεν έχει γίνει καταγραφή και όλα τα υπόλοιπα να είναι όπως πρέπει για λόγους που δεν χρειάζεται να αναλύσω παραπάνω.
Αυτά, τα απαράδεκτα αλλά και αρκετά ακόμα όπως για παράδειγμα το χάος στην οικιστική ανάπτυξη την οποία η κυβέρνηση μας προσπαθεί να βάλει σε τάξη με σειρά παρεμβάσεων από το κτηματολόγιο μέχρι τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια ή στον τομέα της αδεσποτίας ζώων συντροφιάς, η οποία συζητείται στο παρόν νομοσχέδιο και που η κατάσταση είναι πολύ κατώτερη των προσδοκιών των πολιτών και συχνά γίνεται επικίνδυνη αποτελούν μια ακόμη πτυχή χρόνιων παθογενειών που η κυβέρνηση μας επίμονα και μεθοδικά αντιμετωπίζει αλλά και συνέπειες της αλλαγής του διοικητικού ιστού του χάρτη για την οποία μίλησα παραπάνω.
Δυστυχώς είναι αρκετές οι φορές που το κεντρικό κράτος φορτώνεται ευθύνες που δεν του αναλογούν από τους πολίτες, γιατί η ευθύνη ανήκει αλλού.
Χωρίς σύγχρονη και λειτουργική αυτοδιοίκηση, το κράτος μας δεν μπορεί να αυξήσει την αποτελεσματικότητά του. Για αυτό είναι ανάγκη να έχουμε σύντομα και άλλες παρεμβάσεις για την αυτοδιοίκηση στην λογική και τη φιλοσοφία που διέπει και το σημερινό νομοσχέδιο.